اقماه نماز بر میت مسلمانی که حداقل شش سال تمام داشته باشد واجب می باشد. البته وجوب نماز میت به صورت کفائی است. و در صورت انجام آن توسط یک فرد یا عده خاص، تکلیف از ذمه دیگران ساقط خواهد شد.

خیر خواندن نماز بر میت پیش از غسل و تکفین جایز نیست. البته شهید از این حکم استثنا شده و می توان بدون غسل و کفن بر وی نماز خواند.

در نماز میت، وضو داشتن نمازگزار شرط نیست.

واجب است که جنازه میت رو به قبله و در برابر نمازگزاران قرار داده شود.

میت در هنگام نماز به گونه ای قرار داده شود که سر وی در سمت راست نمازگزاران باشد.

مستحب است امام در وسط جنازه مرد و در برابر منکب(سینه) میت زن قرار گیرد.

رعایت فاصله متعارف نمازگزار با میت ضروری است. به عبارت دیگر نباید میان ميت و نمازگزار فاصله زيادى باشد، مگر اینکه شخص نمازگزار به وسیله صف های تشکیل شده در هنگام نماز میت، به وی متصل شود.

در نماز میت، نیت کردن واجب است.

نماز میت 5 تکبیر دارد و شیوه قرائت آن نیز بدین صورت است که بعد از تكبير اول، شهادتين گفته مى‌شود و بعد از تكبير دوم، صلوات بر محمد و آل او فرستاده مى‌شود و بعد از تكبير سوم، دعا براى مؤمنين و‌ مؤمنات و بعد از تكبير چهارم، براى ميت دعا مى‌شود، سپس با گفتن تكبير پنجم نماز تمام مى‌شود و جايز نيست كمتر از پنج تكبير گفته شود، مگر به جهت تقيّه. و در نماز ميت اذان و اقامه و حمد و سوره و ركوع و سجود و تشهد و سلام نيست و در چهار دعاى بعد از چهار تكبير خواندن مسمّاى آنها كفايت مى‌كند. بنابراين بعد از تكبير اول، كافى است كه بگويد «اشهد ان لا اله الا اللّه و اشهد انّ محمدا رسول اللّه» و بعد از تكبير دوم بگويد «اللهم صل على محمد و آل محمد» و بعد از تكبير سوم بگويد «اللهم اغفر للمؤمنين و المؤمنات» و بعد از تكبير چهارم بگويد «اللهم اغفر لهذا الميت» و بعد تكبير پنجم بگويد و نماز را تمام كند.

ولى بهتر آنست كه بعد از تكبير اول بگويد «اشهد ان لا اله الا اللّه وحده لا شريك له الها واحدا احدا صمدا فردا حيّا قيّوما دائما ابدا لم يتخذ صاحبة و لا ولدا و اشهد ان محمدا عبده و رسوله ارسله بالهدى و دين الحق ليظهره على الدين كله و لو كره المشركون». و بعد از تكبير دوم بگويد: «اللهم صل على محمد و آل محمد و بارك على محمد و آل محمد و ارحم محمدا و آل محمد افضل ما صليت و باركت و ترحمت على ابراهيم و آل ابراهيم انك حميد مجيد و صلّ على جميع الأنبياء و المرسلين». و بعد از تكبير سوم بگويد:

«اللهم اغفر للمؤمنين و المؤمنات و المسلمين و المسلمات الاحياء منهم و الاموات تابع اللهم بيننا و بينهم بالخيرات انك على كل شى‌ء قدير» و بعد از تكبير چهارم بگويد. «اللهم ان هذا المسجى قدامنا عبدك و ابن عبدك و ابن امتك نزل بك و انت خير منزول به اللهم انك قبضت روحه اليك و قد احتاج الى رحمتك و انت غنى عن عذابه اللهم انا لا نعلم منه الا خيرا و انت اعلم به منا اللهم ان كان محسنا فزد فى احسانه و ان كان مسيئا فتجاوز عن سيئاته و اغفر لنا و له اللهم احشره مع من يتولاه و يحبه و ابعده ممن يتبرأ منه و يبغضه اللهم الحقه به نبيك و عرف بينه و بينه و ارحمنا اذا توفيتنا يا اله العالمين اللهم اكتبه عندك فى اعلى عليين و اخلف على عقبه فى الغابرين و اجعله من رفقاء محمد و آله الطاهرين و ارحمه و ايانا برحمتك يا ارحم الراحمين اللهم عفوك عفوك عفوك»‌

و چنانچه ميت زن باشد به جاى عبارت: «هذا المسجى» تا آخر آن بگويد: «هذه المسجاة قدا منا امتك و ابنة عبدك و ابنة امتك» و ضميرهايى را كه به ميت برمى‌گردد ضمير مؤنث بياورد.

و اگر ميت كودك باشد پس از تكبير چهارم براى پدر و مادر او دعا كند، به اين صورت كه بگويد «اللهم اجعله لابويه و لنا سلفا و فرطا و اجرا»‌

پس از قرار دادن میت در قبر، مستحب است عقاید دین و مذهب را به او تلقین نمایند.

کیفیت اجرای تلقین بدین صورت است که پس از قرار دادن میت در قبر، ولی یا نائب وی وارد قبر می شود و با دست راست شانه راست ميّت و با دست چپ بازوى چپ او را گرفته و به شدّت تكان مى‌دهد، سپس دهان خود را به گوش ميّت نزديك‌ كرده و اصول دین و مذهب را به وی تلقین می کند. مستحب است تلقین سه بار تکرار شود.

امام صادق عليه السلام در رابطه با تلقین میت می فرماید: «ثُمَّ تُدْخِلُ يَدَكَ الْيُمْنَى تَحْتَ مَنْكِبِهِ الْأَيْمَنِ وَ تَضَعُ يَدَكَ الْيُسْرَى عَلَى مَنْكِبِهِ الْأَيْسَرِ وَ تُحَرِّكُهُ تَحْرِيكاً شَدِيداً وَ تَقُولُ يَا فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ اللَّهُ رَبُّكَ وَ مُحَمَّدٌ نَبِيُّكَ وَ الْإِسْلَامُ دِينُكَ وَ عَلِيٌّ وَلِيُّكَ وَ إِمَامُكَ وَ تُسَمِّي الْأَئِمَّةَ ع- وَاحِداً وَاحِداً إِلَى آخِرِهِمْ أَئِمَّتُكَ أَئِمَّةُ هُدًى أَبْرَارٌ ثُمَّ تُعِيدُ عَلَيْهِ التَّلْقِينَ مَرَّةً أُخْرَى وَ إِذَا وَضَعْتَ عَلَيْهِ اللَّبِنَ فَقُلِ- اللَّهُمَّ ارْحَمْ غُرْبَتَهُ وَ صِلْ وَحْدَتَهُ وَ آنِسْ وَحْشَتَهُ وَ آمِنْ رَوْعَتَهُ وَ أَسْكِنْ إِلَيْهِ مِنْ رَحْمَتِكَ رَحْمَةً يَسْتَغْنِي بِهَا عَنْ رَحْمَةِ مَنْ سِوَاكَ وَ احْشُرْهُ مَعَ مَنْ كَانَ يَتَوَلَّاهُ؛ پس دست راست خود را زير شانه راست او كه بر زمين است قرار ميدهى و دست چپ خود را بر دوش چپ او ميگذارى و او را به شدّت تكان ميدهى و ميگوئى: اى فلان فرزند فلانى اللَّه پروردگار توست و محمّد پيغمبر تو و اسلام دين تو است و على ولىّ تو و امام تو است- و يك يك امامان عليهم السّلام را تا آخرينشان نام ميبرى- امامان تو پيشوايان راه خير و هدايت و نيكوكارانند، سپس يك بار ديگر تلقين را بر او تكرار ميكنى و هنگامى كه خشت يا آجر بر لحد ميچينى بگو: خدايا بر غريبى او رحم كن، و تنهايى او را برحمتت متّصل ساز و او را از تنهايى رهايى بخش، و وحشت او را به آنچه خود ميدانى انس ده تا وحشتش زايل شود، و او را از ترس عذاب خود ايمن گردان، و از رحمت خود رحمتى عظيم به او ساكن ساز كه به سبب آن از رحمت غير تو مستغنى شود و او را با كسانى كه اعتقاد به امامتشان و ولايتشان دارد محشور ساز.»

همچنین مستحب است ولی میت در هنگام بازگشت از مزار متوفی بار دیگر با صدای بلند الفاظ تلقین را تکرار کند.

مستحب است در دفن میت تعجیل شود . البته تعجیل در دفن به این معنا نیست که میت را بصورت ناگهانی و با شتاب وارد قبر نمایند، بلكه سزاوار است در هنگام دفن، جنازه را قبل از قبر بر زمین قرار ‌دهند و بعد از اندکی صبر، جنازه را بلند کرده و مقدار كمى جلوتر برده و بر زمین بگذارند و پس از مدتی او را در لبه قبر قرار دهند تا میت برای سوال قبر آمادگی پیدا کند. سپس میت را از تابوت بیرون آورده و اگر متوفی مرد است او را از طرف سر و اگر زن است او را به پهنا وارد قبر نمایند.

مستحب است افراد حاضر در مراسم دفن میت ادعیه مخصوصی كه از معصومين (عليهم السلام) در كتابهاى مفصل و براى مواضع مخصوصى (مانند هنگام بيرون آوردن از تابوت، وقت نگاه کردن به قبر، حين وارد كردن میت به قبر، هنگام بيرون آمدن از قبر و...) ذكر شده است را قرائت نمایند. یکی از این ادعیه که امام صادق (ع) آن را برای زمان دفن بیان کرده اند این است: «

امام صادق عليه السّلام می فرماید:« ... اللَّهُمَّ عَبْدُكَ وَ ابْنُ عَبْدِكَ وَ ابْنُ أَمَتِكَ نَزَلَ بِكَ وَ أَنْتَ خَيْرُ مَنْزُولٍ بِهِ اللَّهُمَّ افْسَحْ لَهُ فِي قَبْرِهِ وَ لَقِّنْهُ حُجَّتَهُ وَ أَلْحِقْهُ بِنَبِيِّهِ وَ قِهِ شَرَّ مُنْكَرٍ وَ نَكِيرٍ؛ ... خدايا بنده تو و فرزند عبدت و كنيززاده تو به درگاهت آمده، و تو بهترين كسى هستى كه بدرگاهش آيند، خدايا قبر او را گشاده گردان و حجّتش را به او تلقين فرما و او را با پيامبرش محشور گردان و از عذاب منكر و نكير در امانش دار.»

همچنین مستحب است افراد حاضر، پس از اتمام دفن میت دست را با انگشتان باز روى قبر قرار دهند به طورى كه اثر آنها در اثر فرو رفتن بر قبر، روى آن بماند و هفت مرتبه سوره مباركه انا انزلناه را بخوانند و به كيفيت زير براى او دعا و استغفار نمايند: «اللهم جاف الارض عن جنبيه و اصعد اليك روحه و لقه منك رضوانا و اسكن قبره من رحمتك ما تغنيه به عن رحمة من سواك.» و مانند «اللهم ارحم غربته و صل وحدته و آنس وحشته و آمن روعته و افض عليه من رحمتك و اسكن اليه من برد عفوك وسعة غفرانك و رحمتك ما يستغنى بها عن رحمة من سواك و احشره مع من كان يتولّاه»

فقها آدابی را برای مراسم تشییع بیان کرده اند که برخی از آنها عبارتند از:

تشییع در لغت به معنای بدرقه و در اصطلاح عبارت است از حرکت کردن به دنبال جنازه، تا زمانی است که او را در قبر گذارند. این عمل در اسلام مستحب مؤكّد بوده و داراى اجر و ثواب فراوانى است. رسول خدا(ص) در رابطه با اهمیت شرکت در تشییع جنازه می فرماید:«مَنْ شَيَّعَ جَنَازَةً فَلَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ حَتَّى يَرْجِعَ مِائَةُ أَلْفِ أَلْفِ حَسَنَةٍ وَ يُمْحَى عَنْهُ مِائَةُ أَلْفِ أَلْفِ سَيِّئَةٍ وَ يُرْفَعُ لَهُ مِائَةُ أَلْفِ أَلْفِ دَرَجَةٍ...؛ كسى كه جنازه‌اى را تشييع كند، با هر قدمى كه بر مى‌دارد، تا زمانى كه برگردد صد هزار هزار حسنه خواهد داشت و صد هزار هزار گناه از او محو مى‌شود و صد هزار هزار‌درجه پيدا خواهد كرد....».